Çulhakuşu

Çulhakuşu » Eurasian Penduline Tit » Remiz pendulinus

Biyolojik Bilgiler

Tanımı

REMIZIDAE – ÇULHAKUŞUGİLLER familyasının ülkemizdeki tek temsilcisidir. Kolayca benzerlerinden ayırt edilebilir. Gözleri iri, gaga kısa, konik ve sivridir. Sırtın ön tarafı kestane rengi, arkası ve kuyruksokumu sarımsı-kahverengidir. Eşeyler birbirine benzemekle birlikte; erkek daha parlak ve canlı renklidir. Erkekte baş gri, gerdan beyaz, yüz maskesi siyah ve daha geniştir. Göğüste fazla belirgin olmayan kızılımsı benekler vardır. Dişi daha soluk renkli, daha kahverengi, maskesi küçüktür. Yine de bu ayrımlar her zaman için geçerli değildir. Maskesiz olan gencinde baş gri değildir.

Erkekle dişi arasındaki bir fark da ötüşleriyle ilgili olup; erkek sıkça öterken; dişi sadece çağrı amaçlı ses çıkartır.

Habitatı

Tatlısu ve bataklık kenarlarındaki söğütlük ve çalılıklarda yaşar. Ayrıca ağaçlık ve korulukların kenarlarında görülürler.

Yayılışı

Asya ve Avrupada geniş bir dağılıma sahip olan Çulha Kuşu, yurdumuzda Ege, Marmara, Akdeniz, Orta ve Doğu Anadolu ile lokal olarak Suriye sınırımızda; ayrıca Karadeniz’de Yeşilırmak ve Kızılırmak deltalarında yerlidir.

Beslenme

Baştankaralar (Parus spp.) gibi böcekçil (insectivor) olan Çulha Kuşu, özellikle kamışların çiçek kısmından ve söğüt gibi ağaçların gövde ve yapraklarındaki böcek larvalarını toplayarak beslenir. Örümcekler de besin listesinde yer alır.

Biyolojisi

Civarda bulduğu koyun yünü ve çeşitli bitkilerin tohum ve parçalarını kullarak ördüğü yuva, çok zaman bir söğüt veya benzeri bir ağacın su üstüne doğru sarkmış dalının en ucuna asar.

Özellikle söğüt ağacının çiçeklerinden ve kamışlardan topladığı materyali gagasıyla tiftikleyerek, yüne veya ipliğe benzeyen bir hale getirir. Gagasıyla yuvaya taşınan bu malzeme, dokuma yaparcasına özenle işlenip, yuvanın yapımında kullanılır.

Torba şeklindeki yuva testiye de benzetilebilir. Yuva girişi, yuvanın alt yan tarafındandır. Dal ucuna bağlandıktan sonra, yuvanın kaide ve en son yan kısımları dokunur. Daha sonra giriş kısmındaki boru şekilli bölüm eklenerek, yuva tamamlanır.

Poligamik yani çok eşli olan bu türde yavru ve yuva bakımı nöbetleşe yapılmaktadır. Yuvanın yapımında 2-3 veya daha fazla birey birlikte çalışır. Bazen tek bir Çulha, yuvayı örerken, diğerleri yakındaki bir dalda bekleyerek, gözcülük yapar veya materyal toplamaya gider. Bazen de peşpeşe gelen iki kuş, aynı anda yuvada çalışır. Kimi zaman birisi yuvanın içini güçlendirirken, diğeri ağaç dalına bağlanan sap kısmına ilaveler yapar.

2008 ve 2009da Niğdedeki gözlemlere göre, yuva yapımı Nisanın ilk yarısında başlar ve 10 gün kadar sürer.

Çiftleşmeden sonraki günlerde dişi 5-8 beyaz renkli küçük yumurtayı Nisan-Mayıs aylarında yumurtlar. Toplam kuluçka süresi 14-15 gün olarak tespit edilmiştir. Sonraki günlerde yuvaya yiyecek taşıma işi giderek sıklaşır ve yavrular 21. günden sonra uçabilecek hale gelir.

Göçü

Akdeniz ve Kafkas populasyonları, keza yurdumuzun çoğu bölgesinde yerli bir türdür. Avrupanın kuzeyindekilerde göç görülebilir.

Popülasyonu

Avrupa'da 1-10 milyon km2 arasında bir alanda dağılım gösterdiği; populasyon büyüklüğünün yaklaşık yarım ile bir milyon birey arasında olduğu tahmin edilmektedir.

Bazı otörler tarafından Asyadaki bazı alttürleri, Remiz macronyx (Karabaşlı Çulha Kuşu), R. coronatus (Beyaztepeli Çulha Kuşu) ve R. consobrinus (Çin Çulhakuşu) adlarıyla ayrı türler halinde de alınmaktadır.

Davranışları

Yavru bakımı hem erkek hem de dişi tarafından birlikte yapılır; erkekler genellikle çok eşli (poligamik, poligin) olarak; aynı mevsimde birden fazla dişiyle çiftleşirler. Erkek genellikle yuvaya başladıktan sonra çiftleşecek dişi arar ve kura başlar; eşini bulduktan sonra yuvanın kalanı birlikte tamamlanır. Dişi yumurtlamayla meşgul olduğu dönemde, erkek civardaki bir başka dişiyle de çiftleşip, bir diğer yuvanın yapımına da başlayabilir. Yuva yapımına öncelikle, dalın en ucunun sağlamca dokunarak kaplanmasıyla başlanır (ters Y şekli). Bunun uçları aşağıda birleştirilerek, ince bir halka şeklinde yuvanın ana iskeleti çıkartılır. Üçüncü aşamada yuvanın tabanının örülmesi sürer ve bu haliyle (yandan bakıldığında) bir piknik sepeti görünümünü kazanır. Yuvanın yan tarafları açıktır. Daha sonra bu açıklıklardan biri tamamen kapatılarak; yuva girişi sadece bir taraftan mümkün hale gelir. Bu kısım dışarı doğru uzatılarak ince bir boru şeklinde giriş kısmı yapılır ve yuva tamamlanır.

Yerel Adlar

Çulha

Ses-Ötüşü

Dişi, sadece çağrı sesi çıkartırken; erkeğin ötüşü de vardır. Çağrı, sade ve çok kısa sürelidir (bkz. ses dosyası).

Video için

bkz.www.istitutoveneto.it/venezia/divulgazione/pirelli/pirelli_2005_en/Banca_Dati_Ambientale/

192.168.10.66/pirelli_new/divulgazione/valli/flv/Remiz_pendulinus.html

Ayırıcı Tanı

Ayırıcı Tanı bilgisi bulunamadı

Kaynaklar

van Dijk, R.E., Szentirmai, I., Komdeur, J. and Székely, T., 2007, Sexual conflict over parental care in Penduline Tits Remiz pendulinus: The process of clutch desertion, Ibis, 149 (3): 530-534.

van Dijk, R.E., Szentirmai, I. and Székely, T., 2007, Practical field fuide for investigating breeding ecology of Penduline Tits Remiz pendulinus, University Bath,Biodiversity Lab., Seminar series in Behaviour, Ecology and Conservation, http://www.bath.ac.uk/bio-sci/biodiversity-lab/pdfs/PT_%20Field%20Guide_1_2.pdf

Karataş, A. & Sözen, M., 2008, Kuşlar [Aves], pp. 182-291, in: Karataş, A., Karataş, A. & Sözen, M. (Eds.), Aladağlar'dan Bolkarlar'a "Niğde’nin Biyolojik Çeşitliliği” [Biodiversity of Niğde -from the Aladağ Mts to the Bolkar Mts-], Niğde, xi+345 pp.

www.istitutoveneto.it/venezia/divulgazione/pirelli/pirelli_2005_en/Banca_Dati_Ambientale/

192.168.10.66/pirelli_new/divulgazione/valli/indexc3c9.html (erişim tarihi: 03.11.2008).