İncegagalı martı

İncegagalı martı » Slender-billed Gull » Chroicocephalus genei

Biyolojik Bilgiler

Tanımı

İlk bakışta uzun gagasıyla göze çarpan ince gagalı martı; orta büyüklükte bir martıdır.

- Gagası aslında karabaş martınınkinden daha ince olmayıp daha uzundur.

- Boyut olarak karabaş martıdan biraz daha büyüktür; bacakları da daha uzundur; basık tepeli, ince uzun alınlıdır.

- Gaga ve bacak rengi yetişkinlerde yaz döneminde uzaktan siyah görülebilecek kadar koyu kırmızı, kışın ise kırmızıdır. Gençlerde gaga ve bacaklar sarımsı-portakal rengidir.

- İris rengi genellikle sarımsı ya da beyazımsıdır; ışık koşullarına göre koyu renk de gözükebilir (karabaş martının iris rengi her zaman koyudur)

- Ön ve orta sırt ile omuz tüyleri gri; kafa, vücut ve kuyruk beyazdır; kanat altı tüyleri gridir. İlk yıl kuyruk ucunda siyah bant görülür, kanat üstünde karabaş martı gencine göre daha soluk kahverengi desenler bulunur.

- Kışın gözünün gerisinde belirebilen benek (kulak-beneği) karabaş martıdan daha siliktir.

- Üreme giysisinde göğüsün altı ve karnı uçuk pembedir; kışın ise pembelik ya azdır ya da yoktur.

Habitatı

Yıl boyunca toplu olarak büyük sürüler halinde görülen bir türdür.

Üreme dönemi boyunca çayırlarda, otlaklarda, tatlı ya da acı göllerde ve lagünlerde, akarsu deltalarının yakınındaki bataklıklarda bulunurlar. Bu bölgelerde ürerler.

Kışın genellikle tamamı sığlık kıyılarda, lagünlerde, denize dökülen tatlı su ağızlarında ve tuzlalarda bulunurlar.

Yayılışı

İç bölgelerde özellikle İç Anadolu bölgesinde lokal olarak yazın bulunur.

Akdeniz, Karadeniz, Hazar Denizi ve Basra Körfezi çevresindeki sahillerin yanı sıra iç denizlerde ve göllerde, plajlarda, adalarda, kumsal sığlık alanlarda, gelgit sularında ürerler.

Ülkemizin kıyılarında kışın bulunur.

Karadeniz kıyıları boyunca genellikle kışın görülür ve lokal olarak yerlidir.

Ayrıca Avrupa'nın kuzey kıyılarında dağınık bir dağılıma sahiptir.

Aynı şekilde Hazar Denizi kıyılarında da yerli ve kış göçmeni olarak görülür.

Beslenme

Küçük balıklar temel besin kaynağı olup böceklerle ve omurgasızlarla da beslenir. Ayrıca bitkisel besinler de tüketir.

Beslenme yöntemleri:

- Su yüzeyine gagasını daldırarak

- Suya dalarak

- Gagası ile çamuru araştırarak

- Uçuşta havada böcek yakalayarak

- Leş veya çöp ile beslenerek (diğer martılara göre daha az oranda bu yönteme başvurur)

Biyolojisi

1-2 yaşında eşeysel olgunluğa ulaşır; monogam (tek eşli) olup sezon evliliği yapar; genellikle 2 veya 3; nadiren de 4-5 yumurta bırakır. Genellikle yumurtasını kumsala bırakır.

Üreme dönemi Mart ve Mayıs ayları arasındadır.

Yavrular yumurtadan 22 gün sonra çıkarlar.

Yavru süresi 30-35 gündür; yavrular 35-40 günlük olunca koloniyi terk ederler.

Martıların çoğu gibi kışın beslenecekleri zaman, akşamları tüneklerinde yada her iki durumdada toplu halde yaşarlar.

Açık deniz türü değildirler.

En fazla 22 yıl 5 ay yaşamış bir birey kaydı vardır.

Göçü

Güneydeki ve batıdaki popülasyonları dağınık durumdadır, fakat kuzeyli ve doğu popülasyonları kış şartlarından dolayı yüksek oranda göçmendir.

Popülasyonu

IUCN kırmızı listesinde LC (Least Concern - Asgari Endişe) kategorisindedir (nesli tehlikede değildir).

Batı Afrika: 10.000; artışta

Karadeniz/Akdeniz: 350.000; sabit

Güneybatı Asya: 150.000; Hindistan bölgesinde artışta

(1993)

Karadeniz kesiminde yıllık 100.000 çift üremektedir.

Orta Avrupa'da incegagalı martının varlığı henüz kanıtlanmamıştır.

Üreme alanı Kazakistan,Afganistan ve Pakistan üzerinden Karadeniz'e ,

Önasya ve Akdeniz üzerinden batıya doğru Güney Ispanya ve Batı Afrikaya kadar yayılış gösterir.

Diğer üreme bölgeleri rakamsal olarak değişebilir.

Bugun, Güneybatı Rusya'da büyük ağırlıkta yayılış gösterir.

Türkiye de incegagalı martı İç Anadolu'nun çeşitli göllerinde ürer.

Hatta bu bölgelerde en çok görülen martı türüdür.

Romanya da eskiden binlerce çifte rastlanılırken,1930 dan beri ürediğine rastlanılmamıştır.

kaynak:

www.natur-lexikon.com/Texte/HWG/002/00143-Duennschnabelmoewe/HWG00143-Duennschnabelmoewe.html

Çeviri:Emine Nurhan Tekin

Davranışları

Davranışları bilgisi bulunamadı

Yerel Adlar

İkili adlandırma kurallarına göre ilk kelime olan Larus cins adından gelmektedir.

İkinci kelime yani epitet olan genei ise İtalyan doğabilimci Giuseppe Gené'ye ithafen verilmiştir.

Ses-Ötüşü

Sesi karabaş martıdan daha pestir, gülen sumruya benzer: 'groo-groo...'

Ayırıcı Tanı

Ayırıcı Tanı bilgisi bulunamadı

Kaynaklar

Collins Bird Guide

http://www.arkive.org

http://www.cms.int