İbibik

İbibik » Eurasian Hoopoe » Upupa epops

Biyolojik Bilgiler

Tanımı

Bilimsel adı Upopa Epops olan İbibik Upupidae familyasındandır (Linnaeus, 1758).

Kısa bacaklı, gagası uzun ve hafif kıvrık gagalı, uzun üçgen kuyruklu bir kuştur.

Rengi pembeden açık kirli sarıya kadar değişir, ibiği daha turuncu ve uçları siyahtır.

Sonbahar ve kış döneminde daha mat bej/kahverengi renkler hakimdir.

Sırtı ve kanatları siyah-beyaz koyu çizgilidir.

Uçarken kocaman bir güveyi andırır.Değişik ülkelerin posta pullarında 70 den fazla kez kullanılması da İbibik hakkında ilginç bir veri.

Habitatı

Açık kısa bitkili ve seyrek ekili alanları sever.

Meyve ve Zeytin bahçeleri, açıklıklı ormanlık alanlarda da görülür.

Yuvasını ağaç kovuklarında, taşların arasında oluşturduğu gibi, (insanlara çok yaklaşmayı sevmemekle beraber) yoğun yapılaşma olmayan bölgelerde çatılarda/duvarlarda bulduğu uygun deliklerde de ürediği gözlemlenmiştir.

Yayılışı

Türkiye'nin her yöresinde görülebilir.

Beslenme

Böcekcil, etobur bir kuştur.

Uzun gagasıyla toprak altından omurgasızları, larva, ve kurtçuk bulmada ustadır.

Besin listesini sinekler, çekirge, salyangoz, solucan, örümcek ile çeşitlendirir.

Bazı bölgelerde, özellikle besine çok ihtiyaç duyduğu üreme döneminde kertenkele ve kurbağa ile beslendiği de gözlemlenmiştir.

İbibik, upuzun gagasından dolayı yakaladığı kurtçuğu ancak havaya atarak yutabiliyor. http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl15@d&idx=6287

Biyolojisi

İbibikler monogam bir sezon üreme evliliği yaparlar.Erkek saklandığı yerden ,ibiğini ve boyun tüylerini kabartarak ,yüksek sesli ötüşüyle dişiyi baştan çıkarmaya çalışır.Dişi reaksyon gösterdiği takdirde,onu böcek ikram ederek , takip uçuşları ile ikna etmeye çalışır,bu arada yüksek sesle gaklayarak yuva kovukları sunar. Eğer dişi ikna olup böyle bir yuvaya girerse,eşleşme tamamlanmış demektir.Ancak çiftleşme yerde gerçekleşir.İbibikler ya ağaç ya da duvar oyuklarında yuva yaparlar.Güneyde Nisan sonunda,Kuzeyde Mayıs ortaları-Temmuz ayları arasında dişi yuvaya griimsi,sarımsı,zeytin rengi veya yeşilimsi,gözenekli mat (4)5-8(10) yumurta bırakır.Kuluçka süresi 15 ila 17 gündür.Yavrular yaklaşık 20-28 gün sonra yuvadan ayrılırlar.

Kaynak: de.wikipedia.org/wiki/Wiedehopf

Enzyklopedie der Brutvögel Europas

Çeviri:Emine Nurhan Tekin

Göçü

Göçmen bir kuştur. Kışları Afrikada geçirir.

Ülkemize Mart-Nisan aylarında giriş yapar.

Temmuz sonlarından Ekim ayı sonuna kadar Afrika'ya dönüşü gerçekleşir.

Popülasyonu

Dünya üzerinde çok geniş bir dağılım gösteren İbibik'in populasyon belirleme çalışmaları devam etmektedir.

Avrupa popülasyonu 1,800,000 - 3,500,000 olarak tahmin edilmektedir.

IUCN kırmızı liste statüsü LC düşük riskli olmasına rağmen başta Türkiye olmak üzere bazı bölgelerde popülasyonda hızlı düşüş görülmektedir.

Davranışları

Yerde paytak paytak yürüyerek avlanır, aniden havalanır ve uzun, sakin ve dalgalı bir uçuşla uzaklaşır.

Yuvasını hayvan dışkısı öbeklerini de yapan İbibik dışarıdan gelecek tehditlerin dayanamayacağı pis kokuda bir ortam yaratır.

Kendi dışkısını fırlatma becerisini de korunma amaçlı kullanır.

60 cm ye kadar çok iyi bir nişancıdır.

En son çare olarak da yılan gibi tıslamayı ve keskin gagası ile gagalamayı dener.

Üreme için çöplük ve hayvan dışkısı olan yerleri seçmesindeki diğer bir neden de bu tip ortamlarda bol sinek,larva ve kurtçuk bulunmasıdır.

Kuluçkayı dişi yanlız yapar, erkek besin sağlar. Kuluçkadan sonra besin sağlama görevini birlikte yürütürler.

Yerel Adlar

50 ye yakın Türkçe yöresel adı vardır.

Çavuşkuşu ( Osmanlı Dönemi),

Hüthüt (arapçadan ),

İbicek (Halk Şiirlerinde),

Tarakçın (Anandolunun Kuzeyi) diye de adlandırılır.

Diğer Yöresel Adlar :baltalı, bayramcak, çavuş kuşu, dağ horozu, darak kuşu, darakcin, darakçin, dogey, gosgok, gügük, güpbük, harman horozu, hibibik, hipop, hophop, hophopık, hopop, hübbuk, hübbük, hübübük, hütüt, hüthüt, hüthüt kuşu (Elazığ),

ıbabap, ibik, ibidik, ibikli, ibobop, kel ibik, kızlar çavışı, kokar ibik, kokar meke, kokar yürülük, nacaklı, patla baş, pipo, takgalı, taraklı, taraklı kuş, ububuk, übübük, yamalkan, yırıbık, yiribik, cennetkuşu, pupi (Van)

İbibik- kokaribik- yiribik / Denizli (uozgur )

ALİHOROZ - ibibik (Upupo epops)

Giresun: Bulancak, Samugüney, Talipli ve Burunucu köyleri / rousettus

Kastamonu – Abana / ibibik – tarakçı / naktan

baltalı, bayramcak, çavuş kuşu, dağ horozu, darak kuşu, darakcin, darakçin, dogey, gosgok, gügük, güpbük, harman horozu, hibibik, hipop, hophop, hophopık, hopop, hübbuk, hübbük, hübübük, hütüt, hüthüt, hüthüt kuşu (Elazığ), ıbabap, ibik, ibidik, ibikli, ibobop, kel ibik, kızlar çavışı, kokar ibik, kokar meke, kokar yürülük, nacaklı, patla baş, pipo, takgalı, taraklı, taraklı kuş, ububuk, übübük, yamalkan, yırıbık, yiribik - Kazım Çapacı

İbibik:Namazkılan, bubukşo / Kibris ( birgok)

Ses-Ötüşü

'U-bu-bup' ( ya da hup-hup-hup ) şeklinde ilk hecesi vurgulu, oldukça pes fakat epey uzaktan işitilebilen ve çok

yankılanan bir ötüşü vardır.

Baharda erkek bunu sürekli tekrarlar. Şişe ağızına üfleyince çıkan sese benzer.

Ayırıcı Tanı

Ayırıcı Tanı bilgisi bulunamadı

Kaynaklar

-Kuş Gözlemcisinin Cep Kitabı / Kuş Araştımacıları Derneği Yayınları ISBN: 975-00270-0-0

-Collins Birds - A complete Guide to all British and European Species, ISBN: 0 00 713821 0

-IUCN Red List of Threatened Species / www.iucnredlist.org

-Birdlife International

/ birdlife.org

-The World Atlas of Birds / Gramercy Books ISBN: 0-517-22732-0

-The Illustrated Encyclopedia of Birds / David Alderton ISBN: 0-7548-1499-8

-Türkiye'nin

Kuşları / Selim Somçağ ISBN: 975-08-1019-8

- Kazım Çapacı