Karabaşlı kirazkuşu » Black-headed Bunting » Emberiza melanocephala
Biyolojik Bilgiler
BOYU | KANAT AÇIKLIĞI | AĞIRLIĞI |
16-18 cm | 23-29 cm | 24-33 g |
Tanımı
Bilimsel adı: Emberiza melanocephala
İng: Black headed bunting
Fr: Bruant melanocephale
Alm: Kappenammer
İsp: Escribano Cabecinegro
Kuşlar (Aves) sınıfının; ötücü kuşlar (Passeriformes) takımının, kiraz kuşugiller (Emberizidae) familyasındandır. Karabaşlı kiraz kuşu ya da karabaşlı çinte olarak adlandırılır.
Karabaşlı çintenin (Emberiza melanocephala) üreme giysisi son derece ayırdedicidir. Homojen siyah renkteki kafa ve kuyruğu, parlak sarı renkteki boğazı ve vücudunun alt tarafıyla tezatlık yaratır. Vücudunun üst tarafı kırmızımsı kahverengi, siyah kanatlarının uçları solgun deve tüyü rengidir. Üreme dışı erkek bireyler daha solgun renklidir. Başlarının etrafındaki tüyler saçaklı ve vücutlarının üst kısmı yeşilimsi kahverengidir. Erkek bireyler kulaklarının üzerinde, gözleri ve gagaları arasındaki bölgede daima daha koyu renkli tüyler barındırırlar.
Dişi karabaşlı çinteler erkeklere göre daha gösterişsizdir. Dişilerin baş ve vücutlarının üst kısımları yan taraflar boyunca da uzanan çizgili desene sahip kumlu-kahverengidir. Vücutlarının üst kısımları bazen bacaklarının üst kısımlarında daha canlı hale gelen hafifçe kırmızımsı-kahverengi nüanslara sahip olabilir. Dişilerde vücudun alt kısmı çizgisizdir ve bu bölgenin rengi beyaz, devetüyü, yada sarı olabilir. Kuyruğun alt kısmı sarı renklidir. Boğaz, göğüs ve göbek bölgeleri de sarıya çalan renktedir.
Karabaşlı çintenin her iki cinsiyetinde de gözler kahverengidir. Koyu yeşil renkli oldukça düz ve sivri uçlu bir gagaları vardır.
Genç karabaşlı çinte görünüm olarak dişi bireylerden çok farklı değildir. Devetüyü renkli bir tacı, başının arkasında koyu renkli lekeleri vardır. Boğazı, sağrısı ve mantosu üst kısımlarda belirgin çizgilere sahip altınımsı devetüyü rengindedir. Genç bireylerin göbekleri ve vücutlarının yan tarafları kuyruğun altındaki sarı renkle tezatlık yaratan daha solgun renklidir.
Karabaşlı çinte özellikle üreme döneminde yuvasının bulunduğu bölgede çok farklı ötüşlere sahiptir. Üreme mevsiminde erkek genellikle yüksek bir noktadan gün boyu şarkı söyler. Kuşun kulağa oldukça hoş gelen “chit” veya “sitt” ile başlayıp “siit siit siiteree-siitsiiteray” şeklinde devam eden bir ötüşü vardır.
Karabaşlı çinte halihazırda IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) listesinde "düşük düzeyde tehlike altındaki tür” olarak sınıflandırılmaktadır.
Habitatı
Karabaşlı çinte yuva yapmak için uygun alçak bitkileri barındıran, yer yer çalılıkların /ağaçsı bitki topluluklarının olduğu açık alanlarda, ağaçlık bozkırlarda, tarlalarda, meyve bahçelerinde ve diğer tarım alanlarında bulunur. Yaşam alanlarının 2000 m yüksekliklere kadar yayıldığı bilinse de genellikle düşük rakımlarda yaşar.
Doğal alanların tarım alanlarına dönüştürüldüğü bölgelerde karabaşlı çinte nüfusunda bir azalma meydana gelmektedir. Karabaşlı çintelerin böyle alanlarda yuvalanmak ve tünemek için kullandıkları bitkiler genellikle tahrip edilmekte, uygun çok az habitat kalmaktadır. Bazı bölgelerde karabaşlı çinte nüfusunun azalmasıyla tarım ilacı kullanılması arasında da bir ilişki vardır. Tür tehdit altında olsa bile halen yaygındır ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıya değildir.
Şu anda karabaşlı çintenin korunmasına yönelik tedbirleri içeren herhangi bir özel koruma programı bulunmamaktadır.
Yayılışı
Karabaşlı çinte Avrupa kıtasında çok geniş bir yayılışa sahiptir. Avrupa’daki karabaşlı çinte nüfusunun 2470 000 ile 8160 000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Bununla beraber son 10 yılda Avrupa’daki karabaşlı çinte popülasyonunda yaklaşık %25 düzeyinde bir azalma meydana gelmiştir.
Beslenme
Erişkin karabaşlı çintelerin diyetleri temel olarak ot tohumları ve tahıl taneleridir. Bununla beraber üreme sezonunda kınkanatlılar, yaban arıları, çekirgeler ve böcek larvalarıyla da beslenirler.
Biyolojisi
Üreme tipik olarak mayıs ayının ortalarında başlar. Karabaşlı çinte sayısı zaman zaman 7 adede kadar ulaşan ancak genellikle 3-5 adet arasında olan solgun yeşil-mavi renkli yumurtalar yumurtlar. Kuluçka süresi 10 ile 16 gün arasındadır. Civcivler kuluçkadan çıktıktan 14 ile 16 gün sonra yuvadan uçar. Karabaşlı çinte yuvasını genellikle yerden yüksekliği 1 m’den daha az olan çalı formundaki bitkiler, asma, devedikeni gövdeleri üzerine yada nadiren yere yapar. Yuva; saplar, çimen ve yapraklarla yapılır. Zaman zaman canlı renklerdeki çiçek tablalarıyla dekore edilir. İnce çimenler, saçlar ve koyun yünleriyle sabitlenir.
Civcivler yuvadayken genellikle dişiler tarafından çekirgeler ve kınkanatlılar gibi omurgasızlarla beslenirler. Erişkin karabaşlı çintelerin diyetleri temel olarak ot tohumları ve tahıl taneleridir. Bununla beraber üreme sezonunda kınkanatlılar, yaban arıları, çekirgeler ve böcek larvalarıyla da beslenirler.
Karabaşlı çinte güçlü bir uçucudur. Üreme bölgelerinden temmuz ayı sonu ile ağustos ayı başı arasında ayrılır. Ağustos ayı sonundan başlayarak eylül ayı boyunca kışladığı Hindistan civarına ulaşır. Bu süreç boyunca erişkinler üreme tüylerini kısmen dökerler. Tüylerin tamamen değişmesi kışlama bölgelerine ulaştıklarında gerçekleşir. Karabaşlı çinte sosyal bir türdür. 10 ile 50 birey arasında kuştan oluşan sürüler halinde göç ederler.
Göçü
Karabaşlı çinte göçmen bir kuştur ve yaşam alanı çok geniş bir bölgeye yayılır. Üreme bölgeleri Adriyatik Denizinin doğu kıyıları boyunca; Arnavutluk ile Slovenya’nın kuzeyini, İtalya’nın güneyini, Türkiye’yi, Ortadoğu bölgesini, Doğu İran’ı kapsar. Kuzeyde ise Bulgaristan, Sırbistan ve Makedonya’da ürer. Kış aylarını orta ve güney Hindistan’da geçirir.
Popülasyonu
Popülasyonu bilgisi bulunamadı
Davranışları
Davranışları bilgisi bulunamadı
Yerel Adlar
Karabaşlı çinte-çayır bülbülü,kanarya / Denizli ( wolfkenan )
Ses-Ötüşü
Ses-Ötüşü bilgisi bulunamadı
Ayırıcı Tanı
Ayırıcı Tanı bilgisi bulunamadı
Kaynaklar
1. http://www.arkive.org/black-headed-bunting/emberiza-melanocephala/ (Erişim Tarihi: 22-10-2015).
2. http://www.hbw.com/species/black-headed-bunting-emberiza-melanocephala (Erişim Tarihi: 22-10-2015).
3. http://www.birdlife.org/datazone/speciesfactsheet.php?id=8960 (Erişim Tarihi: 22-10-2015).