Gri balıkçıl

Gri balıkçıl » Grey Heron » Ardea cinerea

Biyolojik Bilgiler

Tanımı

Ad;Grey heron.

Balıkçılgiller familyasından bir kuş türü .

Bilimsel Adı;

Ardea cinerea .

Eş Anlamlılar;

Kül rengi balıkçıl .

Kaynaklar;

Vikipedi Maddesi: "Gri balıkçıl" .

Gri balıkçıl (Ardea cinerea), balıkçılgiller (Ardeidae) familyasına ait bir kuş türü.

Leyleksigiller takımından balıkçıgiller familyasına bağlıdır.

Büyük bir kuş olup 90-100 cm uzunluğunda, 175-195 cm kanat açıklığı ve 1-2 kg ağırlığındadırlar. Kuş tüyü, yukarısı büyük ölçüde gri ve aşağısı kirli beyazdır.

Dört tane alt türü bilinir:

Ardea cinerea cinerea Linnaeus, 1758. Avrupa, Afrika, batı Asya.

Ardea cinerea jouyi Clark, 1907. Doğu Asya.

Ardea cinerea firasa Hartert, 1917. Madagaskar.

Ardea cinerea monicae Jouanin & Roux, 1963.

Yakınca ilgili olduğu Amerikalı büyük mavi balıkçıla benzerdir, ondan biraz daha büyük olması ve kestane rengi-kahverengi böğürler ve uyluklar ile ayrılırlar.

Sığ suda beslenirler, uzun gagalarıyla balık veya kurbağaları yakalarlar.

Balıkçıllar hem de küçük memelileri ve kuşları da yiyebilirler.

Büyük, soluk renkli olan gri balıkçılların kalın ve kama şeklinde gagaları ve dik durdukları zaman genellikle geriye çektikleri kambur ve uzun boyunları vardır.

Erişkinler lekesiz soluk gri, beyaz ve gri-siyahtırlar, siyah sürmesinin kestiği beyaz başı ve başının her iki yanında küçük siyah süs tüyleri vardır. Boynu ve göğsü beyaz, boynunun ön alt tarafı siyah benekli, böğrü siyahtır.

Ergeni daha gri, daha mat ve başı soluk gridir.

Gagası yeşile çalan sarıdır ve ilkbaharda pembe ya da turuncuya döner.

Kanat altı koyu gridir.

Habitatı

Her çeşit sığ suda, tatlı su , acı su ya da tuzlu su, derinliği az olan akıntısı yavaş kanallarda,durağan ya da akan su bölgesinde yaşayabilir; gölgelik ve yuvalık olduğu için ağaçlık alanları tercih ederler.

Tür iç kısımlardaki geniş nehirlerde, dar ırmaklarda, akarsu kıyılarında, suni havuzlarda, balık havuzlarında, bataklıklarda, taşkın su ovalarında, saz bataklıklarında, pirinç tarlalarında ve diğer sulamalı alanlarda, havzalarda, hendeklerde, kanallarda, iç deltalarda, adacıklarda bulunur.

Yuva başarılı yılların ardından tekrar kullanılabilen, genellikle 50 m’ye kadar uzun bir ağacın tepesine yerleştirilen sabit bir platformdur, fakat ayrıca yerde veya yamaç kenarlarında, saz yataklarında ya da çalılıklarda olabilir.

Saz yataklarında yuvalar sazlardan yapılmış olabilir, ve yer yuvaları küçük taşlar ve molozlarla çevrelenmiş çukurlarda olabilir.

Tür yaygın olarak koloniler halinde yuvalanır, ve yuvalanma alanları tipik olarak tercih edilen beslenme alanlarından 2-38 km ( uçma mesafesi) uzağa yapılmıştır. Ara sıra daha yükseklerde üremesine rağmen, deniz seviyesinden 500 hatta 1,000 m yükseklere kadar görünebilir

(Ermenistan’da 2,000 m. kuzey - batı Hindistan Ladakh’ da 3,500-4,000 m.)

Bilimsel sınıflandırma

Alem: Animalia (Hayvanlar)

Şube: Chordata (Kordalılar)

Sınıf: Aves (Kuşlar)

Takım: Ciconiiformes (Leyleksiler)

Familya: Ardeidae (Balıkçılgiller)

Cins: Ardea

Tür: A. cinerea

Binominal adı

Ardea cinerea

Linnaeus, 1758

Açık yeşil: yaz

Koyu yeşil: bütün yıl

Mavi: kış

Yayılışı

Adi gri balıkçıl da denir.

Ulkemizin kışı ılıman sulak alanı bol olan yerlerde görülür.

En yaygın balıkçıl türlerindendir.

Bataklıklar,sığ tatlı sular,deniz kenarlarında,akarsularda,kanallarda görülür .

Ülkemizde Heybeliada' da üremeye başlamışlar ve Burgazada'ya bakan yamaçlardaki ağaçlarda küçük bir koloni kurulmuş.

Dünya adi gri balıkçılın yayılış haritasına göre Türkiye üreme bölgesi dışı ve sadece kış göçmeni olarak gösteriliyor.

Bunun şu an yanlış bilgi içerdiği ortada.Ben Denizli 'nin her sulak yöresini gezdim ve yaz kış görüyorum.Ancak yalnız takılıp beslenme huyları var.

Marmara ve Ege Bölgesi'nin sulakalanlarında,Akdeniz Bölgesi doğusunda,İç Anadolu ortası ve güneyi hariç diğer yerleri sulak alanlarında,Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesinde yerli kuş olarak belgelenmiştir.

Şu an Denizli sulak alanlarında en çok görülen yerleşik balıkçıl türü gri balıkçıldır ve yeni yapılan Gökpınar Baraj Gölü'nde 40 civarı ufak bir koloni üremek için hazırlıklara başlamıştır.Şu an gri balıkçıllar bu gölde üremiş durumda ve araziye gündüz yayılıp tekrar baraja gelmekteler...Yani artık kuş yaz kış görüldüğünden yerli statüsüne geçmiş...

Beslenme

Tür tipik olarak bir yalnız beslenicidir, fakat bereketli, geçici yiyecek kaynaklarında ya da uygun beslenme alanı sınırlandırılmış yerlerde toplanmalar ortaya çıkabilir.

Günün ya da gecenin her anı beslenebilir, fakat en fazla gün ortası yamaçlarda, alçak kayalarda, adacık ve kıyı boyunca, komün olarak ya da yalnız şafakta ve akşam karanlığında aktiftir.

Denizli'de B.Menderes kenarı ve kanallarda,göllerimizde tüm sulakalanlarda da beslenir.

Beslenmesi kurbağa ,yengeçlerden, yumuşakçalardan, kabuklulardan, yüzen böceklerden, yılanlardan, küçük kemirgenlerden, küçük kuşlardan ve bitki maddelerinden olduğu gibi, ağırlıklı olarak balık ve 10-25 cm’ lik yılan balığından oluşur.

Biyolojisi

Gri Balıkçıl hakkında ansiklopedik bilgi

Taksokutu

renk = lightblue

ad = Gri balıkçıl

resim = Greyheron.jpg

resim_genişlik = 150px

statü = LC

alem = Animalia (Hayvanlar)

şube = Chordata (Kordalılar)

sınıf = Aves (Kuşlar)

takım = Ciconiiformes (Leyleksiler)

familya = Ardeidae (Balıkçılgiller)

cins = Ardea

tür = A. cinerea

ikili_ad = Ardea cinerea

ikili_ad_yazar = Linnaeus, 1758

harita = Ardea cinerea map.png

harita_bilgi = Açık yeşil: yazKoyu yeşil: bütün yılMavi: kış Gri balıkçıl (Ardea cinerea), balıkçılgiller (Ardeidae) familyasına ait bir kuş türü.

Büyük bir kuş olup 90-100 cm uzunluğunda, 175-195 cm kanat açıklığı ve 1-2 kg ağırlığındadırlar. Kuş tüyü, yukarısı büyük ölçüde gri ve aşağısı kirli beyazdır. Dört tane alt türü bilinir:

Ardea cinerea cinerea Linnaeus, 1758. Avrupa, Afrika, batı Asya.

Ardea cinerea jouyi Clark, 1907. Doğu Asya.

Ardea cinerea firasa Hartert, 1917. Madagaskar.

Ardea cinerea monicae Jouanin & Roux, 1963. Yakınca ilgili olduğu Amerikalı büyük mavi balıkçıla benzerdir, ondan biraz daha büyük olması ve kestane rengi-kahverengi böğürler ve uyluklar ile ayrılırlar. Sığ suda beslenirler, uzun gagalarıyla balık veya kurbağaları yakalarlar. Balıkçıllar hem de küçük memelileri ve kuşları da yiyebilirler.

Turkcebilgi.com: Gri Balıkçıl hakkında ansiklopedik bilgi

Genel Başvuru ve Bilgi Sitesi

Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial

Ocak-Mayıs arasi , nispeten sıcak alanlarda ilkbahar ve yazın ürer.

Fakat asıl Afrika ve tropiklerde yağmurlar boyunca ürer

( burada yılın her ayında da üreyebilmesine rağmen).

Yalnız, yuvalanmasına rağmen, 2-10 yuvalık küçük gruplar halinde, ya da yüzlerce veya binlerce çiftten oluşan karışık kolonilerde de üreyebilir.

( Avrupa’daki en büyük koloni 8,00-1,300 çiftten oluşur ).

Tüylenme süresi 42-55 gün.

Genellikle ağaçlıklarda bazen de sazlıklarda yuva yapar.

Kur yapma sırasında özel sesler çıkarırlar.

Bu sesler yüksek ve yankılıdır.

Ayrıca kur yapma dansına benzer akrobatik hareketler sergilerler.

3-7 yavru üstüne kuluçkaya yatarlar ve yavrularını kustukları av etleriyle beslerler.

Normal zamanlarda yalnız gezip beslenmeyi sever.

Hollanda'da 35.1 yaşında balıkçıl gözlendi h.bahçesinde.Ayrıca 23.9 yıl yaşayan birey tespit edildi.2 yaşında ergin bireyliğe ulaşan kuş ortalama 25 yıl yaşadığı bilinmekte.

Ortalama ağırlığı 1.5 kg. tespit edildi.Ortalama boy 94 cm. ve kanat açıklığı ortalama 185 cm.dir. Yumurta ağırlığı 61gr.dır.

Kısaca balıkçıllara bir göz atalım:

Dünyanın birçok yerinde yaygın olarak bulunan yaklaşık 52 tür kuş balıkçıl adıyla anılır. Çünkü sulak alanlarda yaşayan bu uzun bacaklı ve uzun boyunlu kuşların en sevdiği yiyecek balıklardır. Balabanlarla akraba olan balıkçıllar, başta tropik bölgelerdeki sulak alanlar olmak üzere geniş bir alana dağılmıştır. Genellikle kalabalık gruplar halinde su yakınlarındaki çalılık ve ağaçlara yuva yapar, daha çok balık ve böcekle beslenirler.

Balıkçılların Türkiye'de en çok tanınan türü Avrupa, Afrika ve Asya'da yaşayan bayağı balıkçıldır (Ardea cinerea). Hemen hemen yarısı kuyruk ve boyun olmak üzere boyu 1 metreyi bulan bu kuşların sırtı boz renkte, karınları, boyunları ve başları beyazdır. Başlarını uzun siyah tüylerden oluşan bir sorguç süsler. Kış sonunda ağaç tepelerine çalı çırpıdan geniş bir yuva yapar ve içine 45 yumurta bırakırlar. Türkiye'nin hemen her bölgesinde üreyen bayağı balıkçıl kışlamak için batı ve güney bölgeleri ile Kızılırmak deltasına gelir. Kışı Türkiye'de geçiren mor balıkçıl (Ardea purpurea) da yavruladıktan sonra ağustosta Afrika'ya göç etmeye başlar.

En büyük balıkçıl türü Afrika'da yaşayan dev balıkçıldır (Ardea goliath). 1,5 metre boyundaki dev balıkçılın başı ve boynu kırmızımsı renktedir. Kuzey Amerika'da yaşayan büyük mavi balıkçılın (Ardea herodias) da boyu yaklaşık 1,2 metreyi, kanat açıklığı 2 metreyi bulur. Bu kuşların ötüşü gırtlaktan gelen acı çığlıklar biçimindedir.

Genellikle şafakta ve gece avlandıkları için gece balıkçılı denen bazı türlerin gagası ve bacakları daha kısadır. Bayağı gece balıkçılı (Nycticorax nycticorax) Türkiye'nin bütün bölgelerindeki büyük sulak alanlarda ürer ve Afrika'da kışlar. Nankeen gece balıkçılı (Nycticorax caledonicus) Avustralya'dan Filipinler'e kadar uzanan daha dar bir bölgede yaşar.

Çoğu ak renkli olan Egretta cinsinden 12 tür balıkçıl, çiftleşme mevsimi boyunca erkeğin sırtında ve göğsünde beliren ince, dantelimsi tüylerle öbür balıkçıllardan kolayca ayrılır. Bu tüyler eskiden elbise ve şapkaları süslemek için kullanılırdı. Tüy avcıları yüzünden, bütün dünyaya dağılmış olan büyük ak balıkçılın {Egretta alba) soyu 1900'lerde neredeyse tükenmek üzereydi. 80100 cm boyunda ve lekesiz süt beyazı renkte olan büyük ak balıkçıl Türkiye'de Ereğli ve Hotamış gölleri ile Sultan sazlığı ve Kızılırmak deltasında yuvalanıp ürer.

Balıkçılların avlanma yöntemleri türden türe çok değişir. Bazıları suda hareketsiz durup bekler ve bir balık gördüğü anda mızrak gibi uzun, düz ve sivri gagasıyla avını kıstırarak yakalar. Bazıları da suların içinde hızla sağa sola koşuşturup ayaklarıyla suları karıştırarak avlanır. Ayrıca kanatlarını başlarının üzerinde bir çardak gibi tutarak suyun yüzeyine gölge düşüren balıkçıllar da vardır. Uzmanlara göre, balık, kurbağa gibi su hayvanları bu gölgeliği güvenli bir yer sanarak balıkçılın tuzağına düşerler. Bazı uzmanlar da balıkçılların ışık yansımalarını engelleyerek suyun içini daha rahat görmek amacıyla bu yöntemi seçtiklerine inanırlar.

Sığır balıkçılı {Bubulcus ibiş)

Göçü

Bu türün çoğunluk popülasyonu, üreme mevsiminden sonra , Eylül - Ekimde geniş bir alana yayılarak ve şubatta üreme alanlarına geri dönerek tamamen göçebedirler.

Uzak güneyde, popülasyonlar yerleşik olma eğilimindedirler ya da kısmen göçmendirler.

Çoğu göç hareketleri küçük partiler halinde veya 200-250 lik sürülerle gece olur. Denizlide

yaz kış görülmekte yerli kuş olmuştur artık...Bunda Gökpınar barajının ve ilimizde çok sayıda sulakalanın olmasının faydası var ve buralarda ılıman iklimli yıllarda daha fazla görülür olmuştur ...Gökpınar Barajında 20li bir koloni yaşamaktadır...B.Menderes Nehrine ait Adıgüzel Barajında dsi ve milli parklarca nehrin çevresinde üreyen 3000 civarı balıkçıl türleri kolonisi bulunmuştur...Bu kuşların içinde gri balıkçılında büyük sayılarda olduğu gözlemlenmiştir...

Popülasyonu

Bu türün, tahminen küresel olarak 10,000,000 km² lik bir alana yayılan bir populasyonu vardır. 710,000 _ 3.600,000 arasında olduğu tahmin edilen bir nüfusu bulunmaktadır

(Wetlands International 2002).

Denizli ilimizde gözlemlerimde 40 civarı gri balıkçıl topluluğunun rahmetli valimiz Recep Yazıcıoğlu barajı adacıkta her yıl gözlemler oldum...tüm ilimiz sulakalanlarında ve nehirlerde toplam 300-600 adet olduğunu gözlemledim,her ilimizde gözlemci çoğalsa tabiki bu veriler daha da ülke çapına yayılır...ilimizdeki gri balıkçılların yarısına yakınının yerli olduğunu düşünüyorum çünkü yazında buralarda görülmeye devam ediyorlar...Ayrıca Adıgüzel barajında 3000 civarı balıkçılların ürediği kayıtlandı...

Küresel nüfus trendleri sayısallaştırılmamıştır fakat türün kriter nüfus eşiğine ulaşmadığına inanılmaktadır, bu nedenlerden dolayı, bu tür Asgari Tehlikede olarak incelenmiştir.

Şu an Avrupa'da populasyon sayısı 122.000 sayılmıştır.

http://www.birdcare.com/bin/showsonb?grey+heron

Davranışları

Çok yavaş uçar ve uçarken kanatlarını aşağıya doğru büker, başını geriye doğru çeker ve bacaklarını arkaya uzatır.

Bazen başını öne doğru uzatarak kısa mesafeler uçabilir.

Ağaç tepelerinde kolonileşip çalı çırpıdan yapmış oldukları büyük yuvalarına doğru alçalırlarken daha akrobatiktirler.

Genellikle sudan uzak kuru toprak üzerinde yalnız başına ve bazen de gruplar halinde durarlar.

Büyük, soluk renkli olan gri balıkçılların kalın ve kama şeklinde gagaları ve dik durdukları zaman genellikle geriye çektikleri kambur ve uzun boyunları vardır.

Uçuşu yavaş olduğundan az kanat çırpar.

Yerel Adlar

Sinop ve Hatay da ; kurbağaci ismiyle anıldığı söyleniyor.

Kurbağa yutan. (Araklı -Trabzon) ( Karaani)

Sivrigagalı ,adi balıkçıl,balıkçın guşu yerel adlarıylada söylenir ve

Çayguşu,gurbacı, diğer yerel adlarıdır.(Denizli-Uşak-Bilecik-İzmir,wolfkenan)

Adi gri balıkçıl ve külrengi balıkçıl,balıkçıl,böyük balıkçıl diğer adları. ( Denizli -wolfkenan)

Ses-Ötüşü

Uçuş esnasında tipik sesi sert bir çığlıktır “kraank”;

gaga takırdaması ve koloniden gelen diğer sesler de duyulur.

Ses ekle bölümüne ses kaydı eklenmiştir,dinleyebilirsiniz.

Ayırıcı Tanı

gri renkte büyük bir balıkçıldır...uçarken başını geri çekip ayaklarını dikçe geriye uzatır...

Kaynaklar

Kazım Çapacı ustama,Kürşat ve Arslan Beye sayfayı hazırlamada yaptıkları öncülüğe teşekkür ediyorum.

Ayrıca yerel kaynak ve kendi gözlem ve bilgilerimi aktardım.(-wolfkenan)

1 - http://med.ege.edu.tr/capaci/birds01.htm

2- BirdLife International (2008) Species factsheet: Ardea cinerea. Downloaded from http://www.birdlife.org on 23/9/2008

Wikipedi,Türkiye kuşları-yeşil atlas kitabı.