Karaboyunlu batağan

 

Karaboyunlu batağan » Black-necked Grebe » Podiceps nigricollis

Biyolojik Bilgiler

Tanımı

Küçük bir batağandır. Kısa ve yukarı kalkık gagası, dik alnı ve üçgen tepesi vardır. Bazen sırt tüyleri kabartarak küçük batağanı andırır. Üreme giysisinde (boyun önü de dahil olmak üzere) genellikle siyahtır, kulak örtüleri altın rengi, böğrü koyu kızıl kahverengidir. Kış giysisinde temelde siyah beyazdır, kulaklıdan baş ve gaga şekli, yanaktaki siyah beyaz oranları, altının kirli beyaz olması, kızıl boyunludan gaga boyu, dik alnı ve daha yuvarlak sırtıyla ayrılır. Gagasının kalkık olduğu uzaktan görülmeyebilir. Uçuşta kanadındaki uzun beyaz panel iç teleklerine kadar uzanır, hücum kenarında beyaz bulunmaz.

Habitatı

Kara boyunlu batağan, geniş bitki örtüsüne ve bataklık kenarlarına, özellikle sazlıklara ve su kütlelerine sahip göllerde ve büyük göletlerde ürer. Aynı zamanda yeni ve geçici yaşam alanlarını işgal eder.

Göç sırasında ve kış aylarında büyük tatlı veya alkali su göllerine ve ayrıca koylar, haliçler ve körfezler gibi kıyı sularına taşınır.

Yayılışı

Kiziroğlu (1989)’na göre Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında tüm Türkiye’de yerlidir. Heinzel ve diğ. (1998)’ne göre Akdeniz Bölgesi’nin kuzeyi, İç Anadolu’nun güneyi ve Marmara Bölgesi’nin güneyinde yerli, Doğu Karadeniz, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri dışında kalan bölgelerde kış göçmenidir.

Beslenme

Sucul ve karaya çıkan böcekler ve bunların larvalarıyla, küçük kabuklu sucul canlılar ve sadece kafasını suya daldırarak az da olsa balıklarla beslenir.

Avı eğer büyükçe ve kavraması zorsa önce kafasından yutmaya çalışır. Bunun için bazen avı suya tekrar düşürerek ve hızlıca suya dalarak avı kaparak sağlar.

Bulundukları kıyı şeridi ya da sahil bandında mevcut canlıları içeren beslenme karakterleri vardır. Danimarka kıyı bandında daha çok karides ve balık seçenekleri ile Avrupa dahilinde ki bireylerde bol miktarda sucul böcek ve larvalarıyla beslendikleri tespit edilmiştir.

Biyolojisi

Bir yaşından sonra üreme olgunluğuna erişirler, eşlerini sezonluk seçerler.

Yuvalarını ,sık vegetasyonlu küçük adacıklara kurarlar. Dişi ,yılda bir kez yuvaya Mayıs veya Haziran aylarında 3 ila 4 beyaz yumurta bırakır. Yuvadan ayrılmaları gerektiğinde, yumurtaları korumak amacıyla saz parçaları ile örterler. İlk günlerde yavrular sırta taşır, yaklaşık iki hafta sonra eşler yavruları paylaşır ve birbirlerinden bağımsız olarak gezdirirler.

Göçü

Geniş alanlara, dağınık gruplar halinde gel-gitlerin yaşandığı bölgelere göçerler.Üreme döneminden sonraPalearktik belli kışlama alanları olan Batı bölgeleri Norveç, İngiltere ile Biskey Körfezi dahilBaltık ve Hazar denizlerinde görülürler.Az sayılarda Karadeniz'de, Adriyatik ve Ege denizlerinde de rastlanılır.

Bahar göçleri tekli yada çok küçük gruplar halinde gerçekleşir.Batı bölgelerinden Mart'ta, Hazar denizinden Nisan'da göçe başlarlar.Kuzey Amerika türü geceleri uçup, gündüzleri sulak alanlarda yüzdüğü gibi gelgitlerin olduğu kıyı alanlarında gündüzde uçtuğu bilinmektedir. Göçe dayalı karakteri tam tamına bilinmemektedir.

Avustralya ve Antarktika dışında her kıtada bulunur.(BirdLife)

Popülasyonu

IUCN 2006 Kırmızı Liste kategorisi en düşük tehdit (LC) olarak

belirtilmiştir. BirdLife International 2004 verilerine göre Avrupa’da yaklaşık olarak 53.000 – 96.000 çift bulunmaktadır. Türkiye’de 800 – 1.600 çiftin bulunduğu belirtilmektedir ve popülasyon büyüklüğü azalma eğilimindedir.

Davranışları

Batı Palearktik batağanları arasında en az sosyal olan türü denilebilir. Üreme dönemi dışında neredeyse tek tek ya da çift olarak yanlıza yakın dağınık bir yaşantı sürerler.Geç yaz sezonunda ve kış tüy değişiminde az sayıları içeren seyrek gruplar gözlenebilir.Eğer alanda yiyecek bol ise diğer su kuşları arasında da görülürler.

Genç bireylerde öncelikle büyüme ve çiftleşme dönemi boyunca tek eşlilik görülür.Çift olma süreci göç sırasında ya da üreme bölgelerinde rastlanır.Aile kavramında davranış biçimleri daha tam olarak çalışılmamıştır. Yavrulara her iki bireyde bakar.ilk yumurtlamadan çıkan herhangi bir yavru ikinci yumurtlamada hala anne ile birlikteyse anne tarafından beslenmeye devam edilir.

Kolayca sudan yükselebilmesine rağmen tehlikeden kurtulmak için uçmakta ziyade dalmayı tercih ederler. Diğerleri gibi kara boyunlu batağanlarda iyi yürüyemezler ve yuvalarını suyun kenarına yaparlar

Yerel Adlar

Yerel Adlar bilgisi bulunamadı

Ses-Ötüşü

Kulağı tırmalayan tiz sesleri vardır. Bunlardan 'puu-iip' sıkça duyulur.

Ayırıcı Tanı

http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl47@d&idx=179786#.WFKdefl94uU

Kaynaklar

- Türkiye ve Avrupa'nın Kuşları

- Türkiye Kuşları

- IUCN

- BirdLife International

- RSPB

- Die Vogelstimmen Europas CD 1

- Enzyklopedie der Brutvögel Europas

- Birds of the Western Palearctic

- Vikipedi

-www.natur-lexikon.com/Texte/SM/001/00028-schwarzhalstaucher/SM00028-schwarzhalstaucher.html

çeviri:Emine Nurhan Tekin