BİTKİ ÖRTÜSÜ (FLORA VE VE JETASYON)  1

Gediz Deltası Akdeniz iklim kuşağı içerisinde bulunması nedeniyle, vejetasyonu Akdeniz bitki örtüsü özellikleri taşır. Deltada bu zamana kadar yapılan bilimsel çalışmalarda 61 familyaya ait 315 bitki türü belirlenmiştir. Bu bitki türlerinden iki tanesi (Campanula lyrata subsp. lyrata ve Stachys cretica subsp. symrnaea) endemiktir. Gediz Deltası’nın özellikle güney kısımlarında önemli bir alan kaplayan Süpürge otu (Limonium sieberi) bitkisinin oluşturduğu habitatlar, Avrupa Birliği Habitat Yönetmeliği altında öncelikli korunması gereken bir habitat tipidir.

            Deltada yer alan tatlı ve tuzlu su bataklıkları, lagünler, sazlıklar, tepeler, tuz tavaları, geçici sulak çayırlar, tuzcul bozkırlar, frigana ve maki gibi birbirinden farklı habitatlar, farklı özellikteki bitki birliklerinin alanda görülmesine neden olmaktadır.

            Deltada tuzlu suyun etkili olduğu alanlarda tuzcul bitkiler hâkimdir. Mavişehir’den başlayarak Foça Tepeleri’ne kadar denizle karanın buluştuğu tüm kıyı şeridinde, lagünlerin iç kesimlerinde ve deltanın kıyıya yakın olan tüm alanlarında bu tuzcul bitkiler egemen konumdadır. Tuz oranının denize yakın kesimlere oranla daha düşük olduğu ve tatlı suyun alana girmeye başladığı bölgelerde Ilgın (Tamarix smyrnensis) çalıları da kendini göstermeye başlar. Ilgın özellikle deltanın kuzey ve güney kesimlerindeki bazı bölgelerde oldukça sık çalılık kümeleri oluşturur.

Gediz Deltası’nın güney kesimlerindeki eski nehir yatakları, sulama, tahliye ve drenaj kanallarının içinde ve yağmur sularıyla beslenen orta ve kuzey bölgelerde özellikle Kamış (Phragmytes australis) ve Hasır sazı (Typha sp.) bol olarak bulunur. Bu bitkilerin bulunduğu tatlı su habitatları pek çok kuşun üreme, gizlenme ve beslenme alanı olmaları, tatlı-tuzlu su dengesinin sağlanmasındaki rolleri, ağır metal ve diğer bazı zararlı kimyasalları belli ölçülerde arıtmaları nedeniyle deltadaki doğal yaşam açısından çok önemlidir. Deltada yer alan tatlı su habitatlarında yaygın olan diğer bazı bitki türleri Sandalye Sazı (Scirpus sp.), Kofa (Juncus sp.), Schoenoplectus littoralis, Sumercimeği (Lemna minor) ve Ilgın (Tamarix smyrnensis)’dır.

            Üçtepeler ve Taşlıtepeler’de ise maki ve frigana bitki örtüsü ile plantasyon olan Fıstık Çamı (Pinus pinea) ve Okaliptüs (Eucalyptus camaludensis) ağaçları görülebilir. Maki bitki örtüsüne ait Sakız (Pistacia lentiscus), Menengiç (Pistacia terebinthus), Kokar Çalı (Anagyris foetida), Kermes Meşesi (Quercus coccifera) ve Kuşburnu (Rosa canina) en yaygın olan türlerdir. Frigana bitki örtüsünde ise Abdestbozan (Sarcopoterium spinosum), İzmir Kekiği (Origanum onites), Kuşkonmaz (Asparagus acutifolius) ve Kiriş Otu (Asphodelus aestivus) en yaygın görülen türlerdir.

Dr Ömer DÖNDÜREN

Biyolog