GEDİZ DELTASI’NIN YAPISI – FAUNA – Dr. Ömer DÖNDÜREN
Temmuz 20, 2022
BİTKİ ÖRTÜSÜ (FLORA VE VE JETASYON) 1 – Dr. Ömer DÖNDÜREN
Temmuz 20, 2022
parallax background

GEDİZ DELTASI’NIN HABİTATLARI


T.C. İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği

Tuzlu Su Habitatları

      Gediz Deltası’nın sulakalan kısmının büyük bölümünü tuzcul habitatlar oluşturmaktadır. Bu habitatlar Mavişehir yakınlarından başlayarak Foça Tepeleri’ne kadar olan kıyı boyunca hemen hemen kesintisiz bir şekilde uzanır. Tuzcul bölgeler kıyı bataklıkları, lagünler, adacıklar, çamur ve kum düzlükleri, geçici sulak çayırlar gibi, pek çok canlı türü için üreme ve beslenme açısından büyük önem taşıyan habitatlar ihtiva eder. Denizle karanın kesiştiği kıyı kesimlerinde, özellikle Deniz Börülcesi (Salicornia europea)’nin yoğun olduğu kıyı bataklıkları bulunur. Kıyı bataklıklarının arkasında kalan ve tuz oranının daha düşük olduğu bölgelerde Ilgın (Tamarix smyrnensis) ve Salsola cali türlerinin karakteristik olduğu çalı vejetasyonu hâkimdir. Bu yapı özellikle deltanın güney kesimini oluşturan Mavişehir ile Çamaltı Tuzlası arasındaki bölgede ve Gediz Nehri’nin denize döküldüğü deltanın kuzey kesimlerinde çok açık bir şekilde görülebilir. Önemli bir kısmı tuzla içerisinde kalan ve deltanın orta kesimlerini oluşturan bölgede ise tuzlaya ait tuz tavaları büyük bir alan kaplar. Her ne kadar yapay bir habitat olsa da, tuz tavaları özellikle sukuşları açısından önemli beslenme alanlarıdır. Tuzcul ekosistemlere bağımlı olan ve Türkiye’de sadece Tuz Gölü ve Gediz Deltası’nda üreyen Flamingo (Phoenicopterus roseus), tuz yoğunluğunun çok yüksek olduğu tuz tavalarının arasındaki birkaç küçük adacıkta koloni halinde yuvalanmaktadır. Ayrıca tuz tavaları Flamingo’ların en önemli besinlerinden biri olan Artemia salina adındaki omurgasız canlının da bolca bulunduğu alanlardır. Gediz Deltası’nın önemli bir kısmını da doğal bir lagün olan Homa Dalyanı oluşturur.

Tatlı Su Habitatları 

Gediz Deltası’nın tuzcul ekosistemlere oranla çok daha az alanı kaplayan tatlı su habitatları ise daha çok eski nehir yatakları, sulama, tahliye ve drenaj kanalları ile tuz tavalarının hemen kuzeyinde yer alan ve “Sazlıklar” adı verilen bölgede yoğunlaşır. Yaklaşık 500 hektarlık bir alanı kaplayan sazlıklar bölgesinde özellikle Kamış (Phragmytes australis)’in hâkim olduğu sazlık alanlar ile mevsimsel olarak su altında kalan geçici sulak çayırlar mevcuttur. Kuzey Gediz Deltası'nda da etrafı sazlıklarla kaplı tatlı su gölcükleri bulunmaktadır. Deltanın içerisindeki en büyük tatlı su alanı ise günümüzde Seyrek’in bir mahallesi olan Villakent’in hemen güneybatısında yer alan Sazlı Göl’dür. Tamamı sazlıklarla kaplı olan bu göl, yoğun drenaj ve kuraklık nedeniyle büyük tehdit altındadır.

Tepeler 

Delta içerisinde kalan Üçtepeler ve Taşlı Tepeler, Gediz Nehri bölgeyi alüvyonlarıyla doldurmadan önce ada olan yeryüzü şekilleridir. Bu tepeler kayalık yapıları, genellikle maki ve friganadan oluşan bitki örtüleri ile delta içinde farklı bir habitatın şekillenmesini sağlayarak, deltadaki canlı çeşitliliğine önemli bir katkı sağlamaktadır.

Dr. ÖMER DÖNDÜREN

            Biyolog