KÜÇÜK KERKENEZ

Küçük kerkenez » Lesser Kestrel » Falco naumanni

Tanımı

Kerkeneze çok benzer. Ondan biraz daha küçüktür. Erkeğinin sırtı beneksiz ve kızıl renktedir. Başı mavimsi gridir. Büyük kol örtüleri gri renktedir. Gıdısı ve göğsü krem renktedir. Bıyığı bulunmaz. Kuyruğunun sonunda kalın siyah bir bant vardır. Dişisinin sırtı beneklidir ve dişi kerkeneze çok benzer. Küçük kerkenezin en çok karıştırılabileceği tür kerkenez (Falco tinnunculus)'dir. İki türün erkeği kolayca ayrılabilir. Kerkenezde bıyık belirginken erkek küçük kerkenezde bıyık yoktur. Erkek kerkenezin kanat altı ve sırtı siyah beneklerle kaplıdır. Erkek küçük kerkenezin sırtı beneksiz iken kanat altı el ve kol teleklerinde arazi koşullarında gözle fark edilemeyecek kadar silik beneklenme vardır. Dişi ve genç bireyleri çoğu zaman ayırt etmek mümkün değildir. Küçük kerkenezlerin tırnakları kirli beyaz renktedir. Havada asılı kaldığında kerkeneze kıyasla daha az kanat çırpar buna karşın daha çok süzülür.

Habitatı

Genellikle insan yerleşimlerinin yakınında genellikle koloniler halinde yaşarlar. Bozkır benzeri yaşam alanlarında, doğal ve ekilmiş çayırlarda ve yoğun olmayan ekim alanlarında bulunurlar. Bozkır alanlarda bulunan küçük yerleşimler, harabeler, kaya yarları onun yaşam ve üreme alanıdır.

Yayılışı

Kongo havzası hariç Afrika, İspanya, Güney Fransa, İtalya, Balkanlar, Kafkaslar, Rusya, Türkiye, Ortadoğu, Orta Asya, Afganistan, Pakistan, Hindistan ve Çin'i içine alan geniş bir alana yayılım göstermektedir. Türkiye'de habitat uygunluğu olan tüm yerlerde gözlemlenmekle birlikte üreme görülen alanlar sınırlıdır.

Beslenme

Büyük ölçüde böceklerle beslenir. Ancak küçük kuşlar, sürüngenler, kemirgenler gibi küçük omurgalılar bazen de yengeç ve solucan gibi avlarla da beslendiği olur.

Biyolojisi

Nisan ayında dişi 3-6 yumurta bırakır. 28 günlük kuluçkanın ardından yavruların bakımını eşler birlikte yürütür. Yılda bir kez kuluçka yapar.

Göçü

Ülkemizde yaşayan küçük kerkenezler yaz göçmenidir. Çoğu Sahra-altı Afrika'da kışlar, bir kısmı ise kışın kuzey-batı Afrika, güney Avrupa ve güney Asya'nın bazı bölgelerine göçer. Küçük kerkenezler üreme alanlarını Eylül ayında terk eder ve Şubat ile Nisan ayları arasında döner. Değişken büyüklükteki sürülerle, sıklıkla F. tinnunculus, F. vespertinus ve F. amurensis gibi diğer türlerle göç eder. Büyük sayılar, bazen binlerce bireye ulaşan sürüler oluştururlar. Su kütlelerini geniş bir cepheden kolayca geçerler, ancak zorlukla algılanabilecek kadar yüksek uçarlar; özellikle kuzeye doğru göç ederken (genellikle c.20-30 m) daha alçak uçarlar..

Popülasyonu

Avrupa nüfusunun 30.500-38.000 çift (61.000-76,100 yetişkin birey)kadar olduğu tahmin edilmektedir (BirdLife International 2015). Bu alanın dışında da birkaç bin çift, Orta Asya'da yavrular. Kışlık nüfus tahminleri, Ocak 2007'de Senegal'de 28.600'den fazla birey ve 2006/2007 yılındaki sayılara göre Güney Afrika'da 98,000 civarında olduğu düşünülmektedir. Ancak modern yapılaşma ve üreme başarısını azaltan zehirli tarım ilaçları nüfus dengesi üzerindeki önemli tehditlerdir. Nüfus tehdidi Least Concern (LC) seviyesindedir.

Davranışları

Küçük kerkenez, kerkenezin aksine sürücül bir yırtıcıdır. Köylerde, harabelerde sürüler halinde yaşar. Avlanmaya da gruplar halinde çıkar. Küçük kerkenezin en tipik davranışı av ararken havada asılı kalmasıdır. Kanatlarını hızla çırparak olduğu yerde asılı durur. (Kerkenez de aynı davranışı gösterir ama daha çok kanat çırpar.) Eğer yerde bir av görürse hızla dalışa geçip saldırır. Bazen de uçan böcekleri havada yakalar. Avını çoğu kez havada uçarken yer. Yuvasının yakınlarında oldukça gürültücüdür.

Yerel Adlar

Yerel Adlar bilgisi bulunamadı

Ses-Ötüşü

Son derece tiz ve azarlayıcı bir sesi vardır. Kerkenezden farklı bir sesi de kişnemeyi andırır. (Türün sesi butonunu tıklayınız.)

Ayırıcı Tanı

Ülkemizde yaz konuğu olan küçük kerkenez en sık kerkenez ile karıştırılmaktadır. İki türün ayırımı için yararlanılabilecek kaynaklar aşağıda verilmiştir: --"TRAKUS TÜRKİYE'NİN KUŞLARI" Editörler: Ömer L.Furtun, Kiraz Erciyas Yavuz, Ahmet Karataş. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. 1.Basım Haziran 2021; 224-225. - quiz.natureid.no//bird/eBook.php?specieID=1913&compareSpecieID=1623

-http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl47@d&idx=157554#.VfsMBxHtmko

Kaynaklar

1-"TRAKUS TÜRKİYE'NİN KUŞLARI" Editörler: Ömer L.Furtun, Kiraz Erciyas Yavuz, Ahmet Karataş. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. 1.Basım Haziran 2021; 225.

2-http://www.iucnredlist.org/details/22696357/0

2-http://www.globalraptors.org/grin/SpeciesResults.asp?specID=8244