Saz delicesi

 

Saz delicesi » Western Marsh Harrier » Circus aeruginosus

Biyolojik Bilgiler

Tanımı

Kanatları geniş ve yuvarlak uçludur,uçuşta şahine benzer.

Erkeğin sırtı ve kanat örtüleri kızıl  kanat telekleri ve kuyruğu gri, kanat ucu siyahtır.

Dişisi ve gencinin alnı, boğazı ve kanat önü krem rengi, 

diğer kısımları kahverengidir. Bazı gençleri kopkoyu olabilir. 

Circus aeruginosus (Linnaeus, 1758) – Saz Delicesi (Marsh Harrier): Yurdumuzdaki en büyük delice olup, Milvus migrans (Kara Çaylak)’a benzer.

Kuyruk ucu yuvarlaktır. Kır ve sazlıklarda alçaktan uçarak avlanır.

Erkeği daha küçük ve kahverengi; başı ve göğsü krem rengi; kanat uçları siyah, arka yarısı ve kuyruğu grimsidir.

Dişisi daha sade ve koyu kahverengi; başının üst tarafı, boğazı ve kanat önü lekesi krem sarısıdır.

Gencinin üst tarafı açık, altı daha siyahtır. Kışın ve üreme zamanı geniş sazlıkları, avlanırken ve göç zamanı açık arazileri tercih eder.

Habitatı

Tipik bir bataklık yırtıcı kuşudur. Göçte, kıyılara ve açık kırsal alanlara sık sık gelir, ancak asla sudan uzak değildir. Varlığıyla gölleri ve göletleri canlandırıyor. Bataklıklardaki sazlıklarda veya göllerin ve büyük nehirlerin kenarlarında, daha az sıklıkla bataklıklarda yuva yapar. Diğer zamanlarda, çimenli alanlara, nadaslara, ekili ovalara ve tuzlu bataklıklara da sıkça rastlanır.

Yayılışı

Saz delicesi Avrupa'dan Kuzey Batı Afrika'ya ve Asya'ya, Orta Doğu'nun kuzey kesimlerine kadar görülebilir.

Beslenme

Küçük memeliler, su yakınlarında yaşam alanı olan ötücüler, kurbağalar, böcekler, balık ve semenderler besin zinciri içindedir.

Bunun yanı sıra leş de yer.

Biyolojisi

Yumurtlama, Nisan ayının ilk günlerinde, çoğunlukla erkek tarafından yapılan bir yuvada gerçekleşir. Yumurtlamadan iki veya üç hafta önce erkek, dişinin düzenlediği ve sazların üzerine ördüğü malzemeleri getirir. Yumurtlama anı yaklaştıkça dişi neredeyse kalıcı olarak yuvanın yakınında kalır. Bu süre zarfında günde bir veya iki av getiren erkek tarafından beslenir ve güne göre üç veya dört kez avlanır.

Dişi, iki ila üç günlük aralıklarla, beş güne kadar 3 ila 8 yumurta bırakır. Yumurtalar mavimsi beyaz, donuk ve genellikle koyu lekelerle beneklidir.

Kuluçka, her yumurta için en az 36 gün olmak üzere yaklaşık 33 ila 38 gün sürer. Yaşlı ve genç civcivler arasında büyük bir boyut farkı vardır, ancak aralarında saldırganlık yoktur ve hepsi başarılı bir şekilde yetiştirilebilir.

7 günlükken kanatlarda tüy tüpleri çıkmaya başlar. 21 günde, zaten çok fazla tüyleri var ve 28 günde tam tüyleri var. 35 ila 40 gün arasında uçmaya başlarlar.

Tüm genç avcılar gibi, yuva yapan yavrular da davetsiz misafirlere yaklaşırken, kendilerini pençeleriyle öne doğru savunurken, kanatlarını çırparken ve tehditkar bir şekilde gagalarını açarken çok saldırgandır. Dişi civcivler tarafından çok rağbet görür ve erkek avı getirmeye geç kalırsa ve çağrılarına cevap vermezse, genellikle akşamları yuvayı çok nadiren terk eder.

Yavrular ebeveynleri 55-60 gün arasında takip ederler, ancak yetişkinler tarafından getirilen avla beslenirler, ebeveynler yaklaşıp onlara seslendiğinde beceriksizce sazlıklar arasında süzülürler.

Göçü

Van Gölü civarı, Güneydoğu Anadolu’nun doğusu, İç Batı Anadolu ve Orta Anadolu’nun doğusunda belirli noktalarda üreme göçmeni,

Doğu Akdeniz, Antalya civarı, Ege’nin güneydoğusu, Orta Anadolu’nun orta kesimi ve Marmara’nın güneyinde kış göçmeni,

Marmara’nın doğu kesimi ile Orta Anadolu’nun güneyi ve Kızılırmak Deltası’nda yerli bir türdür. (rousettus)

Popülasyonu

19. ve 20. yy. arasında popülasyonunda yaşam alanlarının yok olması ve kirlilik sebebi ile düşüş olmuştur.

Birçok ülkede halen tehdit altındaki türler arasında olup koruma altındadır.

Davranışları

Çiftleşme döneminde erkekler oldukça bölgecidir.

Erkekler bu zamanlarda dişiye kur yapmak için daireler çizerek yükselir. Daha sonra oldukça hızlı bir şekilde yere doğru dalış yapar, daha sonra dişi de erkeğe eşlik eder.

Yine bu zamanlarda erkekler dişiye avladıkları yiyeceklerden havada ikram ederler.

Diğer delicelerden daha antisosyal bir türdür. Yalnızlığı sever.

Yuvalarını bataklık, sazlık alanlara çalı çırpı ve yaprak kullanarak yere yaparlar.

Nadir olsa da tarım alanlarına yuva yapan çiftlere de rastlanır.

Yerel Adlar

Yerel Adlar bilgisi bulunamadı

Ses-Ötüşü

Tipik sesi tekrarlı ve keskindir. " ke-ke-ke" yada "kek-kek-kek". 

Genellikle gösteri uçuşu sırasında, bazen de tehlike anında ya da düşmanını kovalarken duyulur.

Ayırıcı Tanı

Ayırıcı Tanı bilgisi bulunamadı

Kaynaklar

Kaynak: Wikidipedia, ebird.org

Çeviri katkılarından dolayı Sayın (ziva) ya teşekkürler.

osieaux birds